شروع زندگی مشترک به معنای وجود یک سری وظایف و مسئولیت‌ها برای زوجین است که باید توسط طرفین اجرا شود. به اجرای این وظایف و مسئولیت‌ها در زندگی زناشویی تمکین گفته می‌شود. با اینکه بیشتر افراد تمکین را وظیفه زن می‌دانند اما مرد نیز در زندگی مشترک وظایف و مسئولیت‌های خاص خود را دارد که باید به آن‌ها وفادار باشد و تعهد کافی نسبت به انجام‌شان را داشته باشد. اگر در این زمینه اطلاعات کافی ندارید بهتر است در ادامه همراه ما باشید. در این مقاله می‌خواهیم به موضوع عدم تمکین در قانون بپردازیم و مجازات‌های آن را مرور کنیم.
عدم تمکین در قانون چه معنایی دارد؟
زمانی که عقد نکاح بین زوجین برقرار می‌شود و دو طرف به صورت شرعی و قانونی به هم محرم می‌شوند وظایف و مسئولیت‌هایی بر گردن‌شان قرار می‌گیرد. اجرای درست این وظایف هم از طرف زن و هم از طرف مرد الزامی است و در قانون به آن تمکین می‌گویند. اگر یکی از طرفین به تکالیف شرعی و قانونی خود در زندگی پایبند و متعهد نباشد و تلاش کند از زیر انجام این مسئولیت‌ها شانه خالی کند، با مشکلات و عواقب قانونی مواجه خواهد شد که آن را با عنوان عدم تمکین می‌شناسند.
اگرچه عدم تمکین برای زن در میان افراد شناخته شده‌تر است اما این موضوع درباره زوج هم صادق است و او را ملزم به رعایت برخی از تکالیف می‌کند و در صورت اجرا نکردن چنین مسئولیت‌هایی عواقب قانونی برایش در نظر می‌گیرد.
تمکین چند نوع است؟
در قانون مدنی تمکین را در دو گروه جداگانه تقسیم بندی می‌کنند: تمکین خاص و تمکین عام. در تمکین عام زن موظف است نسبت به اطاعت کلی از زوج خود در امور زندگی اهتمام بورزد. به عنوان مثال زندگی در جایی که شوهر تعیین کرده، رسیدگی به امور نظافت خانه و خود و اجازه گرفتن از او برای خروج از منزل در این گروه جای می‌گیرد. مسائل مربوط به امور جنسی را تمکین خاص می‌نامند. به زنی که از انجام وظایف قانونی خود در قبال شوهر سر باز می‌زند ناشزه می‌گویند. در قوانین مدنی به چنین فردی نفقه تعلق نمی‌گیرد.
مجازات عدم تمکین زن در برابر مرد چیست؟
همانطور که قبلاً هم بیان کردیم هم زن و هم مرد در طول زندگی مشترک خود وظایفی نسبت به هم دارند. اگر یکی از طرفین این مسئولیت‌ها را نادیده بگیرد ممکن است مشکلات متعددی در زندگی مشترک ایجاد شود. زمانی که زوجه به مسئولیت‌های شرعی و قانونی که در قبال مرد دارد بی اعتناست موضوع عدم تمکین مطرح می‌شود.
اگر مرد در دادگاه ثابت کند که زن نسبت به زندگی مشترک خود تمکین ندارد می‌تواند او را از حق و حقوق خود محروم نماید یا اینکه بخواهد زندگی مشترک را به پایان برساند. البته باید به این نکته توجه داشت که هیچ کس را نمی‌توان مجبور به انجام مسئولیت‌هایش کرد و او را به دلیل عدم تمکین مجازات نمود.
در چه شرایطی زوجه می‌تواند نسبت به عدم تمکین اقدام کند؟
زمانی که مرد عدم تمکین زن را به دادگاه ارسال می‌کند، مسئولیت رسیدگی وضعیت موجود بر عهده قاضی ذیصلاح خواهد بود. در این شرایط قاضی همه جوانب کار را می‌سنجد و اگر مرد بتواند ادعای خود را نسبت به عدم تمکین زن ثابت کند، زن را از دریافت نفقه محروم می‌کند. با اینحال در برخی از شرایط خاص قانون این اجازه را به زن می‌دهد که در برابر مرد تمکین نکند. از جمله دلایل موجهی که برای عدم تمکین زن می‌توان ذکر کرد عبارت است از:
- گاهی از اوقات مرد با مشکلات و بیماری‌های خاص جنسی دست و پنجه نرم می‌کند که در صورت برقراری رابطه جنسی احتمال ابتلای زن نیز به این بیماری وجود دارد. در چنین شرایطی زن می‌تواند از تمکین سر باز زند.
- در برخی از شرایط زن در خانه خود امنیت جسمی، مالی یا شرافتی ندارد و اگر در منزل بماند دچار مشکلات متعددی می‌گردد. در چنین شرایطی هم عذر زن برای عدم تمکین پذیرفتنی است.
- نبود وسایل و امکانات مناسب در زندگی دلیل دیگری است که می‌تواند به عدم تمکین توسط زن منجر شود.
- برقراری رابطه جنسی در دوران عادت ماهیانه زن کار درست و پسندیده‌ای نیست و زن می‌تواند از ایجاد رابطه در چنین شرایطی دوری کند.
مجازات مرد در برابر عدم تمکین به چه معناست؟
در بخش‌های قبلی مقاله به این موضوع اشاره کردیم که زن و مرد به یک اندازه نسبت به زندگی مشترک خود تکلیف شرعی و قانونی دارند. بعد از اینکه عقد نکاح بین دو طرف جاری شد باید خودشان را در برابر اجرای این وظایف مسئول بدانند. مرد هم در زندگی مشترک خود وظایفی دارد. او باید امکانات و لوازم مورد نیاز زندگی را فراهم کند، محیط امن و آرامی برای زوجه به وجود آورد و رفتار خوب و محبت‌امیزی با او داشته باشد.
اگر مردی از انجام این مسئولیت‌ها سر باز زند زن می‌تواند او را به عدم تمکین محکوم نماید. در صورتیکه ادعای زوجه در این باره ثابت شود، دادگاه حکم طلاق او را صادر می‌کند یا مرد را موظف به رعایت وظایف و مسئولیت‌هایش در زندگی مشترک می‌نماید.